აჭარის კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის სააგენტო

ბაროკალურ სტილში გადაწყვეტილი შენობა 1903-1904 წლებში აიგო და ბათუმის სათათბიროს დეპუტატის, ნიკოლოზ საბაევის საცხოვრებელს წარმოადგენდა. თავდაპირველად შენობა იყო ორსართულიანი, რომელსაც მესამე სართული მოგვიანებით დაადგეს. წყაროების თანახმად ცნობილია, რომ შენობაზე არსებული ტიტანების ფიგურები XX საუკუნის 10-იან წლებში ქუთაისიდან ბათუმში ჩამოსული, იმ დროისათვის ცნობილი მოქანდაკის პოლოლიკაშვილის მიერაა შექმნილი. ქვითა და ბლოკით ნაგები შენობა შელესილია და უხვადაა შემკული პლასტიკური დეკორით. მასშტაბური ნაგებობა ორი ქუჩის შესაყარზეა აღმართული. ცენტრალური კარი კ. გამსახურდიას ქუჩის მხრიდან ფასადის ცენტრშია გაჭრილი, ხოლო მ. აბაშიძის მხრიდან კიდისკენაა ჩაწეული და მას წინ ლითონის კრონშტეინებზე დაყრდნობილი წინფრა აქვს. ქუჩებზე გამომავალი ორი ფასადი ერთნაირადაა გადაწყვეტილი, კედლის ზედაპირი მცირედად შვერილი რიზალიტებითაა აქცენტირებული. პირველი რუსტირებული სართული სადაა და მართკუთხა სარკმლებითაა დანაწევრებული. მეორე და მესამე სართულთა ფასადებზე მართკუთხა და თაღოვანი კარ-სარკმელთა ღიობებია გაჭრილი, რომლებიც რიგ ადგილებში კორინთული ნახევარსვეტებით, ხოლო ზოგან კი პილასტრებითაა გამშვენებული. სარკმლები ძირითადად თარაზული სანდრიკებითაა აქცენტირებული. გარდა ამისა, მესამე სართულისთვის (რომელიც შედარებით მოგვიანოდ დააშენეს) შეწყვილებული თაღოვანი და მართკუთხა სარკმლებია გამოყენებული, რომლებიც სხვა სართულთაგან განსხვავებით შედარებით ვიწროა. ორივე ფასადის ცენტრში, მეორე და მესამე სართულის დონეზე დეკორატიულ კრონშტეინებზე დაყრდნობილი ბალუსტრადიანი აივნებია მოწყობილი.უხვად გამოყენებული პლასტიკური დეკორიდან ასევე აღსანიშნავია, თაღოვან სარკმელთა ცენტრში ქალის თავის მცირე და რიზალიტების ზემოთ არსებულ პარაპეტთა შუაში (გახსნილ თაღოვან ფრონტონში) მამაკაცის თავის დიდი სკულპტურული გამოსახულებები. კუთხის მონაკვეთში შენობას, ზედა ორი სართულის დონეზე, მრგვალი ერკერი აქვს მიშენებული, რომელიც პირველი სართულის დონეზე ატლანტების მძლავრ ფიგურებს ეყრდნობა. ერკერი თევზის ფარფლის სახით დამუშავებული ვერცხლისფერი შპილიანი გუმბათითაა დაგვირგვინებული. ნაგებობას შემოყოლებული მძლავრი ლავგარდანი დეკორატიული კრონშტეინებითაა გაფორმებული. მას მაღალი არქიტექტურულ-მხატვრული ღირებულება გააჩნია. ესაა მასშტაბური ნაგებობა, რომლის ფასადებზეც უხვადაა გამოყენებული ბაროკული ხასიათის მქონე დეკორი, რის შედეგადაც ფასადებზე მიღწეულია შუქ-ჩრდილის ცოცხალი თამაში. მიუხედავად ფასადებზე ფორმების მსგავსებისა ეს არ იწვევს ადამიანში მონოტონურობისა და მობეზრების შეგრძნებას, თვალისთვის მიუხედავად ნაცნობი ფორმებისა ფასადი ძალზე ცოცხალი, საინტერესო და სადღესასწაულოა, რაც შესაძლოა სწორედ მონუმენტური ფორმების გამოყენებით იყოს მიღწეული.