აჭყვის დარბაზული ეკლესია
ქობულეთის მუნიციპალიტეტი, სოფ. ზედა აჭყვა
ძეგლის მოკლე დახასიათება
სოფელ ზედა აჭყვაში მდებარე დარბაზული ეკლესია მე-19 საუკუნის მეორე ნახევარში ან მე-20 საუკუნის დასაწყისში უნდა იყოს აგებული, რაც ისტორიულად მუსულმანურ აჭარაში 1870-იანი წლებიდან მოყოლებული ქრისტიანი ბერძნების ჩამოსახლებას უკავშირდება. მოშავო-მონაცრისფრო ფლეთილი ქვით ნაგები ეკლესია საბჭოთა პერიოდში გაუქმებული ჩანს, 1981 წლის სააღირცხვო ბარათის მიხედვით, ის სანახევროდ დანგრეულია. ტაძრის აღდგენა და გადახურვა 1990-2000-იანი წლების დასაწყისში უნდა მომხდარიყო. სწორედ ამ პერიოდს უკავსირდება ეკლესიის ახლანდელი იერსახე. ზედა აჭყვას ერთაფსიდიანი დარბაზული ეკლესიის ზომებია - 5,5X4,7 მ. ეკლესიის საბურავი თუნუქისაა, რომელმაც 1981 წლის აღწერიდან ცნობილი, შიფერის საბურავი ჩაანაცვლა (არ ჩანს პირვანდელი საბურავის კვალი). აღმოსავლეთ-დასავლეთ გრძივ ღერძზე გაშლილ ტაძარს ორი შესასვლელი აქვს: სამხრეთ და დასავლეთ ფასადების სიმეტრიის ღერძზე თითო არქიტრაული გადახურვის კარია გაჭრილი. კარებებს თავზე სადად დამუშავებული თაღოვანი ტიმპანია მოთავსებული; მხატვრულად გამოყოფილია სამხრეთ კარის ტიმპანი, რომლის თავზეც წმ. პეტრესა და პავლეს რელიეფური გამოსახულებაა მოცემული (წმ. პეტრე-პავლეს სახელობის ეკლესია?!). წმინდანების რელიფური გამოსახულება ბერძნული წარწერით არის განმარტებული.საფასადო კომპოზიციის დანაწევრებაში მონაწილეობს მცირერიცხოვანი სარკმლის ღიობებიც, როგორიცაა ერთი სწორკუთხა სარკმელი აღმოსავლეთ ფასადზე, ჩრდილოეთ ფასადის სიმეტრიულად გაჭრილი სამი თაღოვანი სარკმელი და სამხრეთ ფასადის ორი თაღოვანი სარკმელი, რომლებიც შესასვლელ კარს ფლანკირებენ. სარკმლების რაოდენობა დ აკონფიგურაცია, ასევე მდებარეობის განსაზღვრა, ეკლესიის აღდგენა-განახლების დროს უნდა მომხდარიყო, ერთაფსიდიანი დარბაზული ეკლესიის რომელიმე ახლო ნიმუშის მიხედვით (თუნდაც, ქვედა აჭყვას წმ. გიორგის სახელობის ერთნავიანი ეკლესიის მიხედვით), რადგან 1981 წლის სააღირცხვო ბარათში აღნიშნულია, რომ ტაძრის კედლები სარკმლის პირებამდე იყო მორღვეული და ამდენად, გაურკვევლი იყო მათი ჭრილების ზუსტი ადგილმდებარეობა და რაოდენობა. ფასადების მხატვრულ გადაწყვეტაში მთავარი, სწორედ, კარ-სარკმლის ღიობთა თეთრად გადაღებილი საპირეები და ფლეთილი ქვის წყობის ურთიერთმიმართებაა. სამწუხაროდ, ვერ მოხერხდა ინტერიერის დათვალიერება.ტაძრის ეზოში დგას სამრეკლო, როგორც ჩანს, ტაძრის აღდგენის პერიოდში აშენებული. სამრეკლო იმავე ფლეთილი ქვითა ნაგები, როთაც ეკლესია.
