ხულოს მუნიციპალიტეტი, სოფ. კალოთა
ძეგლი მდებარეობს აჭარისწყლის მარცხენა შენაკად სხალთისწყლის ხეობის სათავეში მდებარე სოფ. კალოთაში. იგი სოფ. ხიხაძირიდან 5 კმ-ითაა დაშორებული. ძეგლი უშუალოდ მდებარეობს ნაეკლესიარის ახლომდებარე კონუსისებური ბორცვის სამხრეთი ფერდობის ძირში. ადგილობრივი მოსახლეობა ამ ტერიტორიას "სერს" უწოდებს. 1988 წელს წარმოებული გათხრების შედეგად დადასტურდა წარმართული ხანის (I ათასწლეულის I მეოთხედი) საკურთხეველ-სამსხვერპლოს ნაშთები. ნაგებობისათვის წინასწარ მოუმზადებიათ საამშენებლო მოედანი. საკურთხეველ-სამსხვერპლოს სამხრეთი ნაწილი ღია ყოფილა, აღმოსავლეთი და დასავლეთი კედლები გარკვეულ დონემდე ამოუყვანიათ დამუშავებული თუ უბრალო ქვებით. ამჟამად მხოლოდ ამ კედლების საძირკვლებია შემორჩენილი. საკურთხევლის ჩრდილოეთი ნაწილია შედარებით კარგად შემონახული. მის ჩრდ. აღმოსავლეთ კუთხეში ჩაუშენებიათ დამუშავებული ქვა, რომლის გვერდითაც აღუმართავთ ქვის ფალოსი (სიმაღლე 1,25 მ). იქვე ახლოს დაფიქსირდა სამკუთხამოყვანილობის ფალოსის თავიც (სიმაღლე-35 სმ. ფუძის ფართობი- 40 X 20 სმ-ზე). ფალოსის გვერდით დასავლეთით ჩაუშენებიათ მოზრდილი შესანიშნავად დამუშავებული ქვა (სიგრძე 1,10 სმ. სიფართე-20 სმ) მასზე მდგარა ქვის კერპი, ე.წ. "ქვაკაცი". "ქვაკაცის" სიგრძე 125 სმ-ია. სიფართე ძირთან ახლოს 40 სმ, წვერისკენ-20 სმ. იქვე ახლოს აღმოჩნდა უფრო დიდი `ქვაკაცი~, იგი ჩრდილოეთ კედელში ყოფილა ჩაშენებული. მისი სიმაღლე 165 სმ-ია. სიფართე ძირთან ახლოს 65 სმ, წვერთან-40 სმ. შემდეგ მოდის სხვადასხვა ზომის დამუშავებული ქვებისაგან შედგენილი კედლის წყობა, რომელზედაც იდგა ოთხკუთხა მოყვანილობის ქვის ტრაპეზი (სიგრძე-60 სმ, სიგანე-50 სმ, სისქე-20 სმ). იატაკის დონეზე აღმოჩნდა ბრტყელი ქვა (ზომები 116 X 75 სმ), რომელზეც შეიძლება მსხვერპლად შეწირული ცხოველის დაკვლა ხდებოდა. XX ს-ის 60-იან წლებში ამავე ტერიტორიაზე დაუწყიათ სასილოსე კოშკის მშენებლობა. სამუშაოების წარმოების პროცესში აღმოჩნდა დიდი რაოდენობით დამუშავებული ქვები. ისინი ადგილობრივ მოსახლეობას წაუღია საბუხრეების გამართვისას, სამუშაოები კი შეუწყვეტიათ. ნარევ ფენაში დამატებით აღმოჩნდა ორი პატარა ზომის კერპი და ფალოსის თავი. ეს კომპლექსი ლაზარეს კულტთან ჩანს დაკავშირებული. ნაგებობა ამჟამად მთლიანად დაფარულია მიწით.
